SGK’DAN TARİHİ DEĞİŞİKLİK

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), fiili hizmet süresi zammı (FHSZ) uygulamasında bir dönüm noktasına ulaştı. Erken emeklilik hakkı tanıyan bu sistemde, kötüye kullanımları önlemek için Nisan 2025 itibarıyla meslek kodu sınırlamaları uygulanmaya başlayacak. Bu kapsamda, müdürlerden balık toptancılarına, bar çalışanlarından muhasebecilere kadar birçok meslek grubunun yıpranma payı hakları sonlandırılacak. Artık işverenlerin bu hakkı belgeyle kanıtlaması gerekiyor. SGK’nın yeni düzenlemesi ile etkilenen meslekler detaylandı.

FİİLİ HİZMET SÜRESİ ZAMMI NEDİR?

Fiili hizmet süresi zammı, ağır ve yıpratıcı işlerde çalışan bireylere tanınan özel bir uygulama olarak öne çıkıyor. Bu sistem, çalışanların prim gün sayısını artırıyor ve emeklilik yaşını düşürerek daha erken emeklilik imkanını sunuyor. Ancak SGK, bazı işverenlerin riskli olmayan meslekleri yanlış bir şekilde bu kapsama dahil ettiğini tespit etti. Nisan 2025’te yürürlüğe girecek yeni düzenleme ile bu suistimaller son bulacak.

YENİ DÜZENLEME: BELGEYLE İSPAT ZORUNLULUĞU

SGK’nın yayımladığı genelgeye göre, Nisan 2025 itibarıyla fiili hizmet süresi zammı bildiriminde bulunabilmek için işverenlerin çalışanın işin riskine maruz kaldığını belge ile ispatlaması gerekecek. Bu sistem, 5510 sayılı Kanun’un 4/a kapsamında çalışanlar için meslek kodu sınırlaması getirecek. Kısıtlanan meslek kodlarıyla yapılan bildirimler sistem tarafından reddedilecek ve işverenlere hata mesajı gönderilecek. İşverenler, bağlı oldukları Sosyal Güvenlik Merkezi’ne başvurarak çalışanın FHSZ’ye tabi olduğunu belgelemek zorunda kalacak. Hangi meslekler etkilenecek?

KAPSAM DIŞI BIRAKILAN MESLEKLER

SGK, 98 sayfalık meslek kodu listesi ile yıpranma payı kapsamından çıkarılan meslekleri duyurdu. Yayınlanan listede yer alan ve ‘yıpranma payı’ hakkından faydalanma imkanı kısıtlanan meslek gruplarının bazıları şunlardır:

– Belediye başkanları
– Bar çalışanları
– Balık toptancıları
– Uluslararası ticaret uzmanları
– Muhasebeciler
– Mali işler sorumluları
– Spor kulübü yöneticileri

Yeni düzenleme ile ilk 100’de yer alan bazı meslek kodları arasında birçok üst düzey yönetici ve siyasi parti temsilcisi de bulunuyor. Bu değişiklik, SGK’nın yıpranma payı uygulamasına dair önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.

Aşçı, sekreter, çaycı bildirimlerine sınırlama

Yapılan denetimlerde özellikle aşçı, çaycı, bekçi, sekreter, hizmetli gibi risk taşımayan görevlerde çalışanların, fiili hizmet süresi zammından yararlandığı tespit edildi.

Oysa bu hak yalnızca sağlık, güvenlik ve ağır sanayi gibi yüksek riskli meslek gruplarına tanınıyor.

Hangi meslekler yıpranma payından yararlanıyor?

SGK’nın mevcut uygulamasında, yıpranma payı süresi mesleğin risk derecesine göre değişiyor.

Halen aşağıdaki meslekler bu haktan yararlanıyor:

Yılda 180 Gün:

Yer altı madenciliği ve benzeri ağır işler

Yılda 90 Gün:

Asit ve cıva üretimi işleri

Polis, MİT, Sahil Güvenlik, TSK personeli

Ceza infaz kurumu çalışanları

TBMM üyeleri

Gazeteciler, TRT haber birimi çalışanları

Bakanlar ve Cumhurbaşkanı yardımcıları

Radyasyonla çalışanlar

Demir-çelik sektörü işçileri

Yılda 60 Gün:

Cam, çimento, alüminyum sanayi işçileri

İtfaiyeciler

Sağlık çalışanları (doktor, hemşire, eczacı vb.)

Termik santral çalışanları

Su altında çalışan dalgıçlar

Kurşun ve arsenikle çalışanlar

Yeni Uygulama Nisan 2025’te Başlayacak

SGK’nın kısıtlama kararı Nisan 2025 itibarıyla yürürlüğe girecek.

Böylece yalnızca gerçekten riskli mesleklerde çalışanlara erken emeklilik hakkı tanınacak, diğer çalışanlar için sistem otomatik olarak bildirim reddi verecek