Dışişleri Bakanlığı, Yunanistan’ın Ege ve İyon Denizi’nde iki deniz parkı ilan etmesine ilişkin, “Ege ve Akdeniz gibi kapalı ya da yarı kapalı denizlerde tek taraflı tasarruflardan kaçınılması gerekmektedir” açıklaması yaptı.
Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, “Yunanistan tarafından, biri Ege Denizi’nde diğeri İyon Denizi’nde olmak üzere iki deniz parkı 21 Temmuz 2025 tarihinde ilan edilmiştir. Yunanistan’ın bu girişimi geçtiğimiz yıl duyurmasının hemen ardından Bakanlığımızca 9 Nisan 2024 tarihinde yayımlanan açıklamada, Ege Denizi’nde ilan edilecek deniz parklarının iki ülke arasında birbiriyle bağlantılı Ege sorunları bağlamında, aidiyeti uluslararası antlaşmalarla Yunanistan’a devredilmemiş coğrafi formasyonlar dahil hukuki açıdan hiçbir sonuç doğurmayacağı yinelenmişti. Söz konusu açıklamamızda kayıtlı hususlar bugün de geçerliliğini korumaktadır. Ege ve Akdeniz gibi kapalı ya da yarı kapalı denizlerde tek taraflı tasarruflardan kaçınılması gerekmektedir” denildi.
‘İSTİSMAR GAYRETLERİ SONUÇ VERMEYECEKTİR’
Açıklamada, iş birliği vurgusu yapılarak, “Uluslararası deniz hukuku, söz konusu denizlerde kıyıdaş devletler arasında çevre konuları dahil iş birliğini teşvik etmektedir. Bu bağlamda, ülkemizin Ege Denizi’nde bir kıyıdaş olarak Yunanistan’la iş birliğine her zaman hazır olduğunu hatırlatmak isteriz. Öte yandan, bu vesileyle, çevrenin korunması gibi evrensel değerlerin, birbiriyle bağlantılı Ege sorunları ve egemenliği uluslararası antlaşmalarla Yunanistan’a devredilmemiş bazı ada, adacık ve kayalıkların statüsüne ilişkin hususlar bağlamında istismar edilme gayretlerinin dün olduğu gibi bugün de bir sonuç vermeyeceğini yineleriz. Türkiye de deniz alanlarında çevreyi korumaya matuf projelerini önümüzdeki günlerde ilan edecektir. Türkiye’nin, Yunanistan’la ilişkilerinde her iki tarafın da sürdürmek istediği ruhu yansıtan 7 Aralık 2023 tarihli Dostane İlişkiler ve İyi Komşuluk Hakkında Atina Bildirgesi çerçevesinde sorunların uluslararası hukuk, hakkaniyet ve iyi komşuluk temelinde çözümü için samimi ve kapsamlı bir yaklaşım benimsenmesi gerektiği yönündeki tutumunu muhafaza ettiğini bu vesileyle belirtmek isteriz” ifadelerine yer verildi.
Ege’deki statükonun bozulmaması kilit önem taşıyor
Yetkililer, Yunanistan’ın Ege Denizi’ndeki statüsü tartışmalı coğrafi formasyonlar üzerinde yaratması muhtemel fiili durumları Türkiye’nin bugüne kadar olduğu gibi, bundan sonra da kabul etmeyeceğinin altını çiziyor.
Deniz parklarının ilan edilmesinin seyir, can, mal ve çevre emniyeti bakımından olası yansımalarına da dikkat çeken yetkililer, bu uygulamanın Ege’deki seyir alanlarını daraltmaması, seyir emniyetine aykırı bir durum teşkil etmemesi, uluslararası denizciliği olumsuz etkilememesi ve açık denizlere erişime engel olmaması gerektiğini vurguluyor.
Yetkililer, Ege’de hukuki durumun değiştirilmesi ve seyrüsefer serbestisinin engellenmesi dahil, Türkiye’nin hak ve çıkarlarına halel getirebilecek hiçbir adımın ise karşılıksız kalmayacağına da işaret ediyor.
Öte yandan yetkililer, uluslararası deniz hukukunun özelikle kapalı ve yarı kapalı denizlerde deniz çevresinin korunması konusunda kıyıdaşları daha sıkı işbirliğine teşvik ettiğinin hatırda tutulması gerektiğini belirtti.
Türkiye çevre denizlerine sahip çıkıyor
Yunanistan’ın bu adımları yakından takip edilirken, Ege, Akdeniz, Karadeniz ve Marmara Denizi gibi tüm denizlerde muhtelif koruma alanları ve çevrenin korunmasına yönelik olabilecek diğer önlemler Türk yetkililerce mercek altına alındı. Bu konuda da yakın zamanda gelişmeler yaşanabileceği gelen kulis bilgileri arasında yer alıyor.
Yetkililer, bundan sonraki adımın Türkiye’nin kendi deniz parklarını ilan etmesi olacağı değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye, 16 Nisan 2025’te “Deniz Mekansal Planlaması”nı duyurmuş ve ardından tescil sürecinin tamamlanmasıyla, Türkiye Deniz Mekansal Planlaması Haritası “MSPGlobal” platformunda yayımlanarak uluslararası erişime açılmıştı.
Bu gelişmeyle Türkiye, deniz ve kıyı alanlarının sürdürülebilir kullanımına yönelik mekansal planlamasının uluslararası düzeyde tanınırlık kazanmasını ve resmi statüye kavuşmasını sağlamıştı
